Zoetermeer

Eerder op dit weblog heb ik al een keer aandacht besteed aan Open Standaarden en Open Source Software. De fractie is van mening dat een stad als Zoetermeer, dat zich profileert als ICT stad, voorop zou moeten lopen in ontwikkelingen wat Open Standaarden en Open Source Software betreft. Echter blijkt de gemeente hier weinig tot geen aandacht aan te besteden. Wil je als stad uitstralen op dit gebied meer te willen, dan zal er eerst gekeken moeten worden in hoeverre Open Standaarden en Open Source Software zijn gemplementeerd in de eigen organisatie. De fractie heeft zeer de indruk dat de gemeente Zoetermeer hier nog niet echt ver in is. Hier zou de fractie graag verandering in willen.

Waarom? Dat zal ik op dit weblog de komende paar weken, hopelijk op een begrijpelijke manier, uit proberen te leggen. Als eerste zou ik de Open Standaarden eruit willen lichten. Wat zijn precies Open Standaarden? Wat zijn de voor- en nadelen. En wat betekent dit voor de gemeente Zoetermeer?

Definitie Open Standaarden
Een open standaard is een standaard dat van niemand eigendom is en door iedereen gebruikt mag worden. Standaarden kunnen 'open' zijn of 'gesloten'. Onder een 'open standaard wordt volstaan een standaard dat voldoet aan de volgende eisen:

1. De standaard is goedgekeurd en zal worden gehandhaafd door een not-for-profit organisatie, en de lopende ontwikkeling gebeurt op basis van een open besluitvormingsprocedure die toegankelijk is voor alle belanghebbende partijen (consensus of meerderheidsbeschikking enz.);
2. De standaard is gepubliceerd en over het specificatie document van de standaard kan vrijelijk worden beschikt of het is te verkrijgen tegen een nominale bijdrage. Het moet voor een ieder mogelijk zijn om het te kopiren, beschikbaar te stellen en te gebruiken om niet of tegen een nominale prijs;
3. Het intellectuele eigendom - m.b.t. mogelijk aanwezige patenten - van (delen van) de standaard is onherroepelijk ter beschikking gesteld op een royalty-free basis;
4. Er zijn geen beperkingen omtrent het hergebruik van de standaard.

Wat is het voordeel van open standaarden?
Op de website van overheid.nl wordt een mooi voorbeeld gegeven: Een taal is een set spraak- en schriftregels (een standaard) die ervoor zorgt dat mensen met elkaar kunnen communiceren, mits de zender en ontvanger dezelfde taal spreken. Als twee partijen volgens dezelfde standaard werken, wordt communicatie vergemakkelijkt. Het uitwisselen van informatie is effectief. Het spreekt voor zich dat als zender en ontvanger elk een andere taal spreken, het communiceren moeilijk wordt.

Open standaarden zijn voor iedereen beschikbaar om te lezen en te implementeren. Vaak is de informatie hiervoor op het Web beschikbaar. Er zijn echter nog meer voordelen.

• Open standaarden zorgen voor een eerlijke markt en creren geen afhankelijkheid van een specifiek bedrijf of organisatie;
• Open standaarden zijn gratis om te implementeren;
• Er wordt geen voorkeur van leverancier gegeven vanuit de standaardorganisaties.

Bovenstaande drie punten worden misschien ook wat duidelijker middels een voorbeeld. Ik denk dat ieder van u Microsoft Word wel kent. Maar misschien kent u ook nog wel Corel Word Perfect. Het uitwisselen van documenten tussen Microsoft Office en Corel Word Perfect ging niet. Open Standaarden voorkomen dit probleem. Als verschillende leveranciers gebruik maken van van de Open Standaard dan maakt het voor u niet uit voor welke leverancier van de software u kiest. De gegevens kunt u namelijk gemakkelijk met andere delen die ook software hebben van een leverancier die ook gebruik maakt van de Open Standaard. Goed, nu denkt u, waarom maken de leveranciers dan geen afspraak met elkaar om een standaard te gebruiken? Antwoord: geld. Een leverancier die een standaard heeft verzonnen dat door veel mensen gebruikt wordt wil hier graag geld aan verdienen. Of misschien erger, de leverancier wil het alleenrecht op de standaard hebben. Hierdoor gaan andere leveranciers eigen standaarden maken, met als gevolg dat data slecht tot niet uit te wisselen valt.

Dit probleem wordt verholpen door gebruik te maken van Open Standaarden. Deze zijn namelijk gratis en niemand is er eigenaar van. Hierdoor kan iedere leverancier gebruik maken van de standaard. Hierdoor zal de implementatie van de standaard door veel meer leveranciers gebruikt worden en zal data uitwisselen een stuk gemakkelijker worden.

Zijn er ook nadelen aan Open Standaarden?
Bijna in iedere publicatie over Open Standaarden wordt er gezegd dat er geen nadelen zijn aan Open Standaarden. Zelf vind ik dat een gemakkelijk antwoord. Want met een Open Standaard alleen wordt het uitwisselen van data nog niet makkelijker. Leveranciers moeten bijvoorbeeld wel de bereidheid hebben om gebruik te gaan maken van de Open Standaard. Hieraan zijn natuurlijk kosten verbonden, omdat de nieuwe Open Standaard gemplementeerd zal moeten worden. Een leverancier zoals Microsoft moet tevens bereid zijn om mee te doen aan "openheid". (transparantie van broncode) Dit is voor een leverancier die dit niet gewend is een hele omslag.

Dus het succes van een Open Standaard ligt grotendeels aan de bereidheid van de leveranciers om het in hun software te implementeren.

Voorbeelden van Open en Gesloten Standaarden
Open Standaarden: Open Document Formaat (voor documenten), HTML (voor bouwen websites), JPEG (voor plaatjes)
Gesloten standaarden: MS doc (Microsoft Word documenten), GIF (voor plaatjes)

Strijd om Open Standaard voor documenten
Enige tijd geleden is door de ISO (International Organization for Standardization) het Open Document Formaat als standaard benoemd. De OpenDocument-standaard werd ontwikkeld door het OASIS-consortium. Voor personen die OpenOffice.org 2.0 gebruiken is dit een bekende standaard. De documenten van OpenOffice.org worden namelijk in de Open Document Formaat (ODF) opgeslagen.

Microsoft is echter ook al enige tijd bezig voor een standaard voor documenten, OpenXML genaamd. Nu het Open Document Formaat als standaard is aangenomen valt misschien te verwachten dat Microsoft stopt met de ontwikkeling van OpenXML. Echter heeft de ECMA (een ander internationaal standaardisatie bureau) OpenXML aangenomen als Open Standaard. Verwacht wordt dat Microsoft de Open Standaard ook al aanbieden aan de ISO. Met als gevolg dat er straks misschien twee aangenomen Open Standaarden zijn voor het opslaan van documenten.

Er zijn veel voor en tegenstanders van de wijze waarop Microsoft OpenXMl probeert door te voeren. Microsoft geeft zelf aan niets te hebben aan het Open Document Formaat. Microsoft geeft aan dat het te beperkt is voor de functionaliteiten die het bedrijf al heeft gemplementeerd in Microsoft Office. En felle tegenstander van OpenXML is Bob Sutor, vice president opensource and standards bij IBM. Hij geeft aan dat de documentatie die Microsoft geeft bij OpenXML, zo'n 6000 pagina's, veel te groot is voor een standaard. Hij vraagt zich af welke programmeur, buiten die van Microsoft, het voor elkaar krijgt OpenXML juist te implementeren.

De marktwerking is dus blijkbaar ook van toepassing op Open Standaarden. De situatie zoals hierboven is beschreven (de strijd tussen Open Document Formaat en OpenXML) lijkt mij juist zeer slecht voor Open Standaarden. Een standaard heet niet voor niets standaard. De Dikke VanDale geeft de volgende omschrijving van standaard: als regel, normaal => gewoon. Als er verschillende standaarden zijn voor een bepaald type dan kan niet me
er gesteld worden dat iets normaal is. Want wat voor de een normaal is kan voor de ander niet als normaal gelden.

Open Standaarden zijn goed voor de marktwerking voor software leveranciers. Doordat iedereen gebruik maakt van dezelfde standaard zal het product dat ze ontwikkelen moeten voldoen aan de eisen en wensen van een groep mensen. Hierdoor kunnen de leveranciers met elkaar concurreren, zonder dat de eindgebruiker last heeft van het niet kunnen uitwisselen van data. Maar de marktwerking met zijn poten thuis houden, zoals ik het zie, in de ontwikkeling van standaarden. Anders levert het uiteindelijk alsnog problemen op voor de eindgebruiker. Die nu juist door de komst van Open Standaarden weggenomen zouden moeten worden.

Ik hoop dat ik u middels dit artikel wat meer inzicht heb kunnen geven in wat Open Standaarden zijn. En belangrijker, wat het nut is van het gebruik van Open Standaarden. (ook voor de gemeente Zoetermeer) Het uitwisselen van data is tegenwoordig van groot belang. Zeker voor een gemeente. Het uitwisselen van data moet daarom ook zonder al te veel obstakels kunnen gebeuren.

Over een paar dagen zal ik een zelfde soort artikel schrijven over Open Source Software.

Bronnen
Boek:
Open source jaarboek 2006-2007, Hans Sleurink, ISBN: 90-78730-01-3

Internet:
OSOSS http://www.ossos.nl
Bruce Perens http://www.perens.com
Overheid.nl http://www.overheid.nl
Vereniging Open Source Nederland http://www.vosn.nl
Wikipedia http://nl.wikipedia.org