Behoud aandelen publieke voorziening Eneco, behoud zeggenschap!
Behoud aandelen publieke voorziening Eneco, behoud zeggenschap!
Op maandag 25 november werd bekendgemaakt dat Eneco wordt overgenomen door de Japanse bedrijven Mitsubishi Corporation en Chubu. Het meeste geld van deze twee bedrijven wordt verdiend met energieproductie: kolencentrales, petrochemie, booreilanden, schaliegas. Een koning van de hernieuwbare energie is het bedrijf dan ook moeilijk te noemen, al gaat er steeds meer geld naar ‘de energietransitie.’
Eneco is nu nog in handen van 44 gemeenten. Zij moet de verkoop nog wel goedkeuren. Eneco is het laatste grote Nederlandse energiebedrijf dat in publieke handen is. Het Haagse college heeft zich al uitgesproken voor de verkoop van haar Eneco-aandelen, evenals de stadsbesturen van Rotterdam en Dordrecht. Nu is Zoetermeer aan de beurt. Het lijkt erop dat ook de raad in deze gemeente gaat voor snel cashen. Terwijl behoud van de aandelen zorgt voor structurele inkomsten die we kunnen steken in een lokaal duurzaamheidsfonds.
Kijk wat er gebeurd is na de verkoop van NUON en Essent. De investeringen van deze bedrijven in duurzaamheid zijn sindsdien gedaald en veel werkgelegenheid is naar het buitenland gegaan. Hoe naïef zijn we als we daar geen lering uit trekken?” De SP pleit daarom voor behoud van de aandelen.
Vanaf de jaren '90 waarde het privatiseringsspook door Europa. Overal werden overheidsbedrijven en voorzieningen geprivatiseerd. De markt zou alles beter, goedkoper en efficiënter maken. Niets bleek minder waar. Diensten werden duurder en minder toegankelijk. Arbeidsomstandigheden kwamen onder druk en werkgelegenheid verdween. Het parlementair onderzoek van de Eerste Kamer concludeerde dat het publieke belang onvoldoende bewaakt is. De verwachtte resultaten bleven uit.
Ook de Nederlandse energiebedrijven werden eerder deze eeuw verpatst. In 2009 verkochten provincies en gemeenten Essent en Nuon aan de buitenlandse energiebedrijven RWE en Vattenfall. Samen met de 4.400 banen ging ook een groot deel van onze zeggenschap verloren. Mede daardoor loopt Nederland ernstig achter met het behalen van de energiedoelstellingen. Eneco werd niet verkocht. Geen baan ging verloren. Van de drie grootste energiebedrijven is Eneco het groenst.
Toch lijken de politici die Eneco willen verkopen niets geleerd te hebben. Dit is ouderwetse politiek, gebaseerd op achterhaalde ideeën. Zij komen zelfs met verouderde zinnen op de proppen. 'We moeten naar de harde opbrengsten kijken' zegt een wethouder uit Nissewaard. 'Als we goed kunnen cashen, moeten we dat doen', ratelde een raadslid uit Den Haag.
Deze politici doen er goed aan wakker te worden uit hun jaren '90-droom en om zich heen te kijken. Wereldwijd worden privatiseringen juist teruggedraaid. In 1600 steden in 45 landen zijn diensten weer in gemeenschappelijke bezit gekomen, zo blijkt uit onderzoek van TNI.
Een zeer interessant voorbeeld is Hamburg. Na grote protesten tegen de aanleg van een nieuwe pijplijn dwars door een park en de bouw van een kolencentrale dwongen de inwoners een referendum af over het democratiseren van de energievoorziening. Inwoners eisten zeggenschap over de energievoorziening zodat gezorgd kon worden voor een duurzame en betaalbare energievoorziening. Het referendum werd gewonnen en Hamburg is bezig met het terugkopen van zowel het gas- als elektriciteitsnet en de energieopwekking. Datzelfde referendum verplichtte de gemeente te zorgen voor een rechtvaardige, klimaatvriendelijke en democratisch georganiseerde energievoorziening op basis van hernieuwbare energiebronnen. Amper drie jaar later leverde dat elektriciteitsnetwerk Hamburg 34,5 miljoen euro op.
Hamburg is niet de enige stad die dit doet. Het weer publiek maken van energie is een grote beweging in Duitsland. Vele steden en dorpen zijn Hamburg gevolgd om te zorgen dat energie schoon en betaalbaar is. Ook in Nederland kiezen juist de inwoners steeds vaker weer voor het opzetten van publieke energievoorzieningen. Overal in het land worden dorpscoöperaties opgezet om weer in eigen beheer energie op te wekken.
De eigenaars van Eneco doen er goed aan om mee te doen met deze nieuwe ontwikkelingen in plaats van te blijven hangen in de achterhaalde privatiseringsideologie. Zorg net als de Duitse steden voor meer democratische invloed. Kies niet voor de korte termijn en het snelle geld maar voor het rendement op de lange termijn. Voorkom dat winsten wegvloeien naar buitenlandse multinationals maar investeer de rendementen in onze samenleving. Zo zorgen we dat banen behouden blijven, vervuilende energie afbouwen en overstappen op schone, veilige en betaalbare energie. Dat laten we toch niet over aan de markt?
